Kiểm tra hàng hóa xuất nhập khẩu bằng máy soi chiếu container tại Chi cục Hải quan cửa khẩu Cảng Sài Gòn khu vực I.
Địa bàn quản lý phức tạp, nhiều loại hình, nhiều thành phần hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu, cùng với sự lợi dụng kẽ hở của cơ chế, chính sách, thủ tục thông thoáng, thời gian qua tình hình buôn lậu, gian lận thương mại trên địa bàn cảng Tân Cảng Cát Lái có nhiều diễn biến phức tạp. Trước tình hình đó, ngay từ đầu năm, Chi cục Hải quan cửa khẩu Cảng Sài Gòn khu vực I đã chủ động xây dựng kế hoạch, triển khai nhiệm vụ chống buôn lậu, gian lận thương mại, tăng cường thu thập thông tin, lên danh sách cụ thể các doanh nghiệp có dấu hiệu vi phạm để thực hiện quản lý địa bàn an toàn. Trong đó, một trong những nhiệm vụ trọng tâm là phát hiện, bắt giữ các vụ vận chuyển, buôn lậu hàng cấm qua đường biển.
Trao đổi với chúng tôi, ông Vũ Việt Tiến, Chi cục trưởng Chi cục Hải quan cửa khẩu Cảng Sài Gòn khu vực I, nhận định: “Đây là một hiện tượng bất thường và đều là những vụ có số lượng lớn từ trước đến nay qua đường biển. Các đối tượng buôn lậu dùng thủ đoạn rất tinh vi, giấu hàng trong các lóng gỗ khoét rỗng ruột, được đóng kín, chèn mùn cưa, thạch cao hoặc đổ sáp đặc bên trong, dán kín bằng keo và phủ đất bên ngoài để che giấu các mối nối nhằm tránh sự phát hiện của các cơ quan chức năng”.
Để phát hiện và bắt giữ các lô hàng buôn lậu lớn, hải quan TP Hồ Chí Minh và Chi cục Hải quan cửa khẩu Cảng Sài Gòn khu vực I đã phân công những cán bộ, nhân viên có nghiệp vụ giỏi, tổ chức triển khai chặt chẽ, bảo mật tuyệt đối từ lúc tiếp nhận thông tin, giám sát thông tin lô hàng cho đến khi bắt giữ. Bên cạnh đó, công tác phối hợp với các lực lượng chức năng như: Cục Cảnh sát Phòng, chống tội phạm buôn lậu (Bộ Công an), Cục Điều tra chống buôn lậu (Tổng cục Hải quan), Bộ đội Biên phòng TP Hồ Chí Minh… cũng luôn được duy trì chặt chẽ, là một trong những yếu tố góp phần bắt giữ thành công, chính xác các vụ buôn lậu hàng cấm. Chính vì vậy, những tháng vừa qua, Chi cục Hải quan cửa khẩu Cảng Sài Gòn khu vực I đã liên tiếp phát hiện và bắt giữ nhiều vụ buôn lậu lớn qua đường biển. Điển hình là các vụ: Ngày 5-10, phát hiện, bắt giữ 2.052kg ngà voi, 32 đôi đũa chế tác từ ngà voi, 25 vuốt của sư tử châu Phi…; ngày 21-10 phát hiện, bắt giữ lô hàng chứa 594,7kg ngà voi và 277kg vẩy tê tê; ngày 26-10 phát hiện, bắt giữ 863,4kg ngà voi; ngày 1-11 phát hiện, bắt giữ 446,7kg ngà voi; ngày 24-11, phát hiện, bắt giữ 619kg ngà voi. Gần đây nhất, trong hai ngày 28-11 và 1-12, Chi cục Hải quan cửa khẩu Cảng Sài Gòn khu vực I tiếp tục phát hiện và bắt giữ 2 lô hàng chứa 537kg và 529kg ngà voi.
"Các tang vật thu giữ đều được các đối tượng buôn lậu giấu trong lóng gỗ, đóng vào container, vận chuyển theo đường biển từ các cảng thuộc châu Phi về thẳng cảng biển Việt Nam, hoặc bằng hình thức quá cảnh, trung chuyển"-bà Trần Phương Lan, Phó tổ trưởng Tổ Kiểm soát hải quan cho biết. Tại khu vực kiểm tra soi chiếu container, trên màn hình những hình ảnh nhằng nhịt, chồng chéo hiện ra. Thật khó cho những người “ngoại đạo” nhận biết được vật gì qua soi chiếu. Thế nhưng, bằng các biện pháp nghiệp vụ và kinh nghiệm, các cán bộ, nhân viên hải quan đã phát hiện ra nhiều vụ vi phạm qua công tác này. Tuy nhiên, theo một cán bộ ở đây, với các vụ vận chuyển, buôn lậu ngà voi, nếu không tinh tường và dày dạn kinh nghiệm thì cũng khó có thể phát hiện bằng soi chiếu.
Hiện nay, những mặt hàng cấm này nếu nhập lậu trót lọt sẽ có lợi nhuận rất lớn. Vì thế thủ đoạn đối phó của các đối tượng rất tinh vi. Không chỉ ngụy trang, giấu hàng cấm trong các lóng gỗ, lợi dụng lượng hàng gỗ nhập khẩu, quá cảnh, trung chuyển từ châu Phi qua cảng, có những thời điểm các đối tượng còn tung tin giả để lực lượng chức năng kiểm tra nhưng thực chất không có hàng cấm, tạo sự xao nhãng, chủ quan của cán bộ, nhân viên hải quan. Chính vì vậy, ngoài các biện pháp nghiệp vụ, triển khai nhiệm vụ chặt chẽ, lực lượng hải quan luôn phải có những biện pháp cụ thể để ra quyết định chính xác, kịp thời và bí mật. Bên cạnh đó, Tổ Kiểm soát hải quan là lực lượng nòng cốt trong công tác này cũng là nơi quy tụ, chọn lọc những cán bộ, nhân viên có bề dày kinh nghiệm, nhạy bén, được đào tạo, bồi dưỡng chuyên sâu về phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại, nghiệp vụ điều tra và hơn hết là phải có phẩm chất đạo đức, bản lĩnh chính trị vững vàng. Đó là những yếu tố then chốt làm nên thành công trong điều tra, khám phá các vụ buôn lậu hàng cấm vừa qua của Chi cục Hải quan cửa khẩu Cảng Sài Gòn khu vực I.
Bài và ảnh: XUÂN CƯỜNG