Theo thống kê của Sở Giao thông vận tải (GTVT) TP Hồ Chí Minh, toàn thành phố hiện có gần 7,5 triệu xe máy và hơn 677.000 xe ô tô, trong đó chưa tính khoảng một triệu xe mang biển số của các tỉnh khác đang lưu thông trên địa bàn. Do địa bàn thành phố có hàng trăm nghìn ngõ ngách, hẻm sâu, xe buýt không thể tới gần, nên phương tiện di chuyển phần lớn là xe máy vì tiện lợi và phù hợp khả năng chi trả của số đông. Điều đáng nói ở đây là những chiếc xe được sản xuất, sử dụng từ những năm 90, thậm chí có nhiều xe tuổi thọ đã hơn 30 năm vẫn tham gia giao thông chiếm tỷ lệ không nhỏ. Đây cũng chính là một trong những nguyên nhân dẫn đến ô nhiễm môi trường và tai nạn giao thông.

leftcenterrightdel
Nhiều xe máy cũ nát vẫn tham gia giao thông ở TP Hồ Chí Minh.

Xe thế nào thì sẽ bị thu hồi? Đó là những chiếc xe máy quá “đát”, được hiểu là xe không còn bảo đảm an toàn kỹ thuật, thiếu các bộ phận theo thiết kế, hoặc những bộ phận đó đã cũ nát, không còn hoạt động được. Lâu nay loại xe này cũng thường được gọi là “xe mù”, “xe mờ”, thường vi phạm các lỗi như thiếu đèn còi, biển số bị mờ, thay đổi kết cấu xe… Các xe này thường tập trung ở những khu vực có chợ, khu vực mua bán đông đúc, gây nguy hiểm cho người tham gia giao thông. Thời gian qua, trên địa bàn thành phố đã thu hồi số lượng lớn các xe máy cũ nát, xe quá niên hạn sử dụng, bước đầu giảm được một phần khí thải gây ô nhiễm môi trường và cả những vụ tai nạn giao thông. Có thể nói, những vụ tai nạn xe bốc cháy ở thành phố những năm gần đây, phần nhiều do quá cũ kỹ, rò rỉ xăng, kỹ thuật không bảo đảm. Chính vì vậy, sau Hà Nội, vừa qua TP Hồ Chí Minh cũng đã trình Bộ GTVT xem xét cho địa phương được kiểm soát khí thải đối với mô tô, xe gắn máy.

Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định số 909/QĐ-TTg phê duyệt “Đề án kiểm soát khí thải xe mô tô, xe gắn máy tham gia giao thông tại các tỉnh, thành phố”. Tuy nhiên, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật liên quan đến kiểm tra khí thải xe mô tô, xe gắn máy vẫn chưa được xem xét, phê duyệt và ban hành. Trong khi chờ sửa đổi, bổ sung Luật Giao thông đường bộ, Sở GTVT có thể báo cáo UBND thành phố đề xuất với Thủ tướng Chính phủ, cho phép thí điểm trước việc kiểm soát khí thải xe mô tô, xe gắn máy tại TP Hồ Chí Minh, nhằm đáp ứng nhu cầu cấp bách về cải thiện chất lượng không khí đô thị

Hiện nay, việc kiểm tra khí thải xe mô tô, xe gắn máy là vấn đề lớn của xã hội, vì liên quan đến đa số người dân đủ các thành phần, lứa tuổi và có nhận thức khác nhau. Do nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật của một bộ phận người dân còn hạn chế, nên vẫn sử dụng xe mô tô, xe gắn máy cũ không đủ điều kiện về an toàn kỹ thuật. Để kiểm soát an toàn khí thải, cũng như an toàn kỹ thuật cho xe máy, cần phải có lộ trình để thực hiện. Cần xây dựng các văn bản pháp luật, xây dựng các quy chuẩn, tiêu chuẩn cho các xe máy tham gia giao thông, yêu cầu xe khi tham gia lưu thông cần phải kiểm tra định kỳ. Qua kiểm tra để so sánh với quy chuẩn, đánh giá được xe nào đủ tiêu chuẩn được lưu thông, xe nào phải thu hồi. Từ đó nâng cao hơn nữa công tác kiểm soát và quản lý để có thể sớm tháo gỡ vướng mắc, đẩy nhanh lộ trình rà soát, thải loại xe máy cũ nát trên địa bàn TP Hồ Chí Minh nói riêng và cả nước nói chung.

Bài và ảnh: LÊ CÚC