Có mặt tại chợ đầu mối Hóc Môn, huyện Hóc Môn lúc chập tối, chúng tôi chứng kiến hàng chục xe chở hàng có gắn động cơ, xe 3 bánh, 4 bánh tự chế chất đầy hàng hóa tấp nập đi vào thành phố. Là huyện nhỏ ngoại thành, nhưng nhu cầu vận chuyển hàng hóa vào nội thành ở Hóc Môn rất lớn. Nắm được thực trạng này, nhiều người đã mở dịch vụ xe 3 bánh, 4 bánh tự chế để vận chuyển thuê.

Còn tại đường Dương Quảng Hàm, Phạm Huy Thông (quận Gò Vấp), Phạm Văn Đồng (quận Bình Thạnh), Tô Ký (quận 12)... xe 3 bánh, 4 bánh tự chế đậu thành bãi dọc các tuyến đường và chạy đến mọi ngõ hẻm bất cứ lúc nào. Anh Võ Hùng Thái, tiểu thương tại chợ Gò Vấp nói: “Thuê xe tự chế 3 bánh, 4 bánh chở hàng tiện lợi, giá rẻ lại có thể chở đến tận nơi, giảm công vận chuyển”. Ông Nguyễn Văn Đảo, chủ xe 3 bánh, 4 bánh tự chế, ngụ tại phường Tân Chánh Hiệp, quận 12 than thở: “Nghề nghiệp không có, nhiều năm làm thuê, làm mướn, tiết kiệm, tôi mới mua chiếc xe cũ để kiếm sống”.

leftcenterrightdel
Xe 3 bánh tự chế dùng bán hàng rong tại đường Tô Ký, quận 12, TP Hồ Chí Minh. 

Thực tế cho thấy, phần lớn người chạy xe 3 bánh, 4 bánh tự chế là người nghèo, nghề nghiệp không ổn định, thường dùng để bán hàng rong, chở rau, củ, quả, hàng hóa cồng kềnh, vật liệu xây dựng, ve chai, hàng phế thải... Phương tiện này được cải tiến từ xe máy cũ, gắn thêm thùng chở hàng, không bảo đảm an toàn và có nguồn phát thải khí độc ra môi trường lớn. Hiện, toàn thành phố có hơn 29.000 chiếc, chủ yếu tập trung ở các quận, huyện vùng ven.

Để xây dựng thành phố thông minh, mới đây, Sở Giao thông vận tải TP Hồ Chí Minh đề xuất lập vành đai giới hạn xe cơ giới 3 bánh, xe thô sơ 3 bánh, 4 bánh chạy vào nội thành, tiến tới cấm toàn bộ loại xe này sau năm 2025. Tuy thành phố đã triển khai nhiều biện pháp nhằm chấm dứt, hạn chế phương tiện này, song, số lượng xe luôn có chiều hướng gia tăng. Nguyên nhân chủ yếu là do xe 3 bánh, 4 bánh tự chế vẫn là loại phương tiện vận tải tiện lợi, giá rẻ, dễ sử dụng, dễ bốc xếp hàng hóa và có thể chở hàng hóa vào hẻm nhỏ phù hợp với việc sản xuất, kinh doanh nhỏ của không ít người dân. Đây cũng là phương tiện mưu sinh của nhiều người nghèo. Trước đây, không ít người sử dụng xe 3 bánh, 4 bánh đã nhận tiền hỗ trợ chuyển đổi nghề, nhưng nghề chuyển đổi vẫn khó khăn, nên họ lại tìm cách tự chế, mua lại các xe cũ để mưu sinh. Bên cạnh đó, việc tăng nhanh dân số cơ học cũng làm nhiều người thiếu việc làm, việc làm không ổn định, đời sống khó khăn...

Nhằm hạn chế và đi đến chấm dứt phương tiện này, TP Hồ Chí Minh triển khai đồng bộ các biện pháp. Trước hết các cấp tập trung đẩy mạnh công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức, trách nhiệm của người dân chung tay xây dựng đô thị văn minh, hiện đại; tăng cường kiểm tra xử lý nghiêm theo quy định. Theo đồng chí Dương Hồng Thắng, Chủ tịch UBND huyện Hóc Môn, để xóa loại xe 3 bánh, 4 bánh tự chế, địa phương triển khai đồng bộ các giải pháp, trong đó coi trọng xây dựng cơ chế chính sách giúp người có xe 3 bánh, 4 bánh tự chế chuyển đổi nghề nghiệp ổn định. Địa phương phối hợp các ban, ngành, doanh nghiệp triển khai phương án, kế hoạch vận chuyển hàng hóa từ ngoại thành vào nội thành và ngược lại nhằm giảm việc sử dụng loại xe 3 bánh, 4 bánh tự chế.

Bài và ảnh: PHÚC NGUYỄN