Trích đoạn cải lương Trà hoa một đóa vừa được biểu diễn tại Nhà hát cải lương Trần Hữu Trang thu hút khá đông người xem, không chỉ bởi nội dung hấp dẫn mà còn ở phong cách dàn dựng mới mẻ, diễn xuất tốt, tạo được ấn tượng với khán giả. Câu chuyện được tái hiện sinh động, lấy đi nước mắt của người xem, nhất là những giằng xé trong tâm hồn của nhân vật thiếu nữ phải chịu nỗi đau cùng bao bi kịch trong cuộc đời. Chị Nguyễn Thúy Loan, ngụ tại phường Tân Định, quận 1 (TP Hồ Chí Minh), chia sẻ: “Lâu lắm rồi tôi mới được xem một trích đoạn cải lương xúc động như thế. Dù vẫn là tuồng cũ, nhưng cách diễn mới mẻ, có hồn, thu hút khán giả theo dõi từ đầu đến cuối”. Đây là một trong những cách “làm mới” cải lương bằng sự sáng tạo trong dàn dựng, diễn xuất.

leftcenterrightdel
    Một cảnh trong vở cải lương Chung Vô Diệm hí Lỗ Lâm thu hút đông đảo người xem.

Trước đó, vở cải lương Chung Vô Diệm hí Lỗ Lâm, do sân khấu Chí Linh-Vân Hà dàn dựng, biểu diễn cũng có những sáng tạo đáng kể khi đưa khá nhiều diễn viên trẻ tham gia chương trình. Đêm công diễn đầu tiên “cháy” vé, khán giả hào hứng với tuồng cổ được dàn dựng mới và vai diễn mới. Nối tiếp thành công đó, sắp tới, sân khấu Chí Linh-Vân Hà tiếp tục công diễn vở Đãi yến Đoàn Hồng Ngọc phục vụ công chúng TP Hồ Chí Minh.

Gần đây, một số sân khấu xã hội hóa trên địa bàn TP Hồ Chí Minh mạnh dạn đầu tư và thực hiện các chương trình, vở diễn nguyên tuồng. Mỗi sân khấu dựng vở theo phong cách khác nhau góp phần đem lại nhiều sự lựa chọn thú vị cho khán giả. Chỉ trong tháng 7 này, nhiều vở diễn mới ra mắt phục vụ công chúng, như: Anh hùng náo (tác giả, đạo diễn Bạch Mai); tuồng cổ Đoàn Hồng Ngọc phá trận Thuận Dương (tác giả Quang Nhã, đạo diễn Chí Linh)… Những vở diễn này được dàn dựng công phu và có sự tham gia của diễn viên trẻ, được phát hiện từ các cuộc thi “Chuông vàng vọng cổ”, “Đường tới danh ca vọng cổ”, “Bông lúa vàng”. Nhiều kịch bản cải lương mới hoàn thành có lối viết đặc sắc, kết cấu tình tiết thú vị, kịch tính hứa hẹn sẽ là những vở diễn thành công. Theo soạn giả Hoàng Song Việt, SKCL TP Hồ Chí Minh muốn sáng đèn hằng đêm thì yếu tố quan trọng là đội ngũ làm nghề phải đổi mới. Từ kịch bản, dàn dựng, diễn xuất đến trang phục, đạo cụ… đều phải đổi mới, mạnh dạn thử nghiệm, kể cả đưa diễn viên trẻ, diễn viên mới vào vai diễn để nhìn nhận, đánh giá chân thực, khách quan, không lệ thuộc vào lối mòn sẵn có.

Trong nỗ lực làm mới SKCL, nhiều vở diễn còn đưa cả rock, world music… vào làm nền. Có đoàn nghệ thuật mời cả nghệ sĩ hài, ca sĩ, nghệ sĩ các loại hình nghệ thuật khác tham gia cải lương. Những nét mới này được thử nghiệm bước đầu mang lại thành công nhất định nhờ đan xen hợp lý, hiện đại nhưng không làm mất đi chất truyền thống của bộ môn nghệ thuật này. Đặc biệt, nhiều nghệ sĩ cải lương tích cực tham gia chương trình truyền dạy miễn phí cho học sinh các trường học, nhằm tìm kiếm tài năng và khơi dậy niềm đam mê cải lương trong giới trẻ. Với chương trình này, các nghệ sĩ gạo cội, như: NSND Bạch Tuyết, NSND Trần Ngọc Giàu trực tiếp nói chuyện về cải lương, giảng dạy cải lương theo các tiêu chí khắt khe để sàng lọc, bồi dưỡng một cách bài bản cho học sinh có năng khiếu hát ca, cảm thụ âm nhạc truyền thống, yêu thích nghệ thuật cải lương, từ đó lan tỏa tình yêu với loại hình nghệ thuật này đến mọi người xung quanh. NSND Bạch Tuyết chia sẻ: "Bản thân cải lương là “cải cách hát ca theo tiến bộ…”. Cho nên làm mới cải lương cần đào tạo lớp người kế cận tài năng, tâm huyết, để họ sáng tạo, biểu diễn những vở cải lương thực sự có hồn, thu hút khán giả đến với SKCL".

Tuy nhiên, những nỗ lực của giới nghệ sĩ cải lương thành phố cần được quảng bá và thực hiện bài bản, chuyên nghiệp mới đạt hiệu quả mong đợi. Thế nhưng, thực tế hiện nay, việc quảng bá vở diễn còn thụ động; nhiều sân khấu chưa mạnh dạn đổi mới, thiếu đầu tư công sức, tìm tòi, thử nghiệm dẫn đến nhàm chán. Đổi mới, sáng tạo, phù hợp với nhu cầu cảm thụ của khán giả là đòi hỏi tất yếu. Theo NSƯT, đạo diễn Trần Minh Ngọc (Trường Đại học Sân khấu-Điện ảnh TP Hồ Chí Minh),SKCL là một ca kịch dân tộc. Nói đến ca kịch, trước hết phải đề cập đến âm nhạc, vì âm nhạc là xương sống, là linh hồn của kịch chủng. Do vậy, đội ngũ nhạc công cũng cần chọn lựa và sử dụng hợp lý trong từng vở diễn. Việc đưa thêm các loại hình âm nhạc vào cải lương cần tính toán và lắng nghe hiệu ứng từ khán giả, tránh để SKCL thành “nồi lẩu thập cẩm”. Những người làm nghề cải lương TP Hồ Chí Minh cần có khái niệm về cải lương của thời đại mới, thời đại 4.0. Đáp ứng được điều đó thì có nghĩa là cải lương đang đi cùng với thời đại và sẽ được công chúng đón nhận.

CHÂU GIANG