Khác với sinh viên, chị Võ Thị Quỳnh, ngụ phường 6, quận Gò Vấp (TP Hồ Chí Minh), là nhân viên văn thư ở một công ty thuộc quận 10 (TP Hồ Chí Minh) lại chọn xe máy làm phương tiện di chuyển chính nhiều năm qua. Lý giải điều này, chị Quỳnh nói: "Từ nhà tôi đến công ty khoảng 14km, song không có tuyến xe buýt chạy thẳng đến quận 10 mà phải đi vài chặng, xe chạy lòng vòng qua nhiều đường mất thời gian, nên tôi sử dụng xe máy tiện lợi hơn".

leftcenterrightdel
Nhiều sinh viên ưa dùng xe buýt tại đường Đinh Tiên Hoàng, Quận 1, TP Hồ Chí Minh.

Những người ưa dùng xe buýt thường là người không bị khống chế thời gian bắt buộc có mặt tại các công ty, đơn vị. Theo số liệu thống kê của Sở Giao thông vận tải TP Hồ Chí Minh, trong 8 tháng năm 2019, khối lượng vận tải hành khách công cộng đạt hơn 411 triệu lượt hành khách, chỉ đáp ứng 9,2% nhu cầu giao thông đô thị. Việc sử dụng phương tiện giao thông cá nhân vẫn là chủ yếu dẫn đến gia tăng mật độ giao thông. Bên cạnh đó, nhiều xe buýt cũ, ảnh hưởng đến an toàn, chất lượng môi trường; hệ thống bến bãi, kết nối giữa các tuyến còn chưa đồng bộ. Nhiều bến, trạm dừng, nhà chờ bị che khuất, lấn chiếm, khiến nhiều hành khách khó tiếp cận. Đặc biệt, nhiều người dân các quận, huyện vùng ven thường không nắm được lộ trình các tuyến xe buýt nên vẫn chọn phương tiện cá nhân, xe taxi làm chính, bởi vì họ có thể ngồi ở nhà hoặc đang đi trên xe cũng có thể đặt được xe taxi, Grab... giá cả lại phù hợp.

Theo các chuyên gia, nhà khoa học, người dân chưa thực sự mặn mà với xe buýt còn do đặc thù đô thị TP Hồ Chí Minh phát triển qua nhiều giai đoạn, quy hoạch khác nhau, có nhiều tuyến đường nhỏ dài ngoằn ngoèo qua các khu dân cư, cơ sở hạ tầng thiếu đồng bộ nên không có tuyến xe buýt đi qua. Mặt khác, lối sống văn hóa, sinh hoạt của người Việt thường không chỉ đến công sở làm việc, mà họ còn kết hợp giải quyết nhiều việc khác nên xe gắn máy vẫn là phương tiện dễ luồn lách, tiện lợi trong đô thị nhiều ngõ, ngách.

Hiện TP Hồ Chí Minh có 137 tuyến xe buýt với hơn 2.300 xe, trong đó chỉ có 453 xe sử dụng nhiên liệu sạch, hơn 2.800 xe sử dụng dầu diesel; mục tiêu phấn đấu đến năm 2020, khối lượng vận tải hành khách công cộng đạt từ 15 đến 20% nhu cầu giao thông đô thị. Ông Trần Chí Trung, Giám đốc Trung tâm Quản lý giao thông công cộng cho rằng, thời gian tới, thành phố cần đẩy mạnh tuyên truyền hơn nữa để mọi tổ chức, cá nhân thấy rõ vị trí, vai trò sử dụng xe buýt, góp phần giảm ô nhiễm, ùn tắc giao thông, xây dựng nếp sống văn minh, lịch sự. Chủ động rà soát quy hoạch, bố trí kinh phí nâng cao chất lượng phương tiện, dịch vụ, bố trí quỹ đất, kinh phí xây dựng bến, trạm dừng, nhà chờ thông thoáng, ứng dụng công nghệ vào quản lý vận hành xe buýt. Thành phố tạo môi trường kinh doanh lành mạnh, công bằng, có chính sách ưu đãi đẩy mạnh xã hội hóa đầu tư trong lĩnh vực vận tải hành khách công cộng, thay vì chỉ dùng biện pháp trợ giá cho xe buýt. Các đơn vị chú ý giáo dục thái độ, trách nhiệm văn minh, lịch sự, chấp hành nghiêm pháp luật cho đội ngũ lái xe, nhân viên, đồng thời tổ chức số điện thoại "đường dây nóng” tiếp thu ý kiến hành khách, nhân dân. Ngành chức năng thành phố cũng tính toán tổ chức các tuyến phù hợp, nâng cao chất lượng dịch vụ, sử dụng xe công nghệ mới, xe buýt điện thông minh, thân thiện môi trường, văn minh, lịch sự, an toàn.

Bài và ảnh: DUY NGUYỄN