Ngày 2-9-1945, các đoàn thể dân chúng, các toán dân quân từ các trụ sở ở Châu Thành và các vùng ngoại ô kéo về đại lộ Cộng Hòa (tức đại lộ Norodom), tập trung sau Nhà thờ Đức Bà. Do bài Tiến quân ca của nhạc sĩ Văn Cao chưa được phổ biến trong Nam nên ban nhạc cử bài Quốc tế ca và bản Thanh niên hành khúc của Lưu Hữu Phước, lời của nhóm Hoàng Mai Lưu. Đợi mãi mà tín hiệu sóng không bắt được nên Giáo sư Trần Văn Giàu thay mặt cho Ủy ban Hành chính kháng chiến Nam Bộ phát biểu trước dân chúng. Ông nói: “Việt Nam từ một xứ thuộc địa đã trở thành một nước độc lập. Việt Nam từ một đế chế đã trở thành một nước cộng hòa. Việt Nam đương tiến bước trên đường sống”. Nhưng trên thực tế, nền độc lập của dân tộc ta lúc này đang bị kẻ thù đe dọa. Và miền Nam ruột thịt cũng chuẩn bị những năm tháng đấu tranh không biết mệt mỏi để có nền tự do, độc lập thực sự. Vì vậy, kết thúc bài diễn văn “ứng khẩu” của mình, Giáo sư Trần Văn Giàu nhấn mạnh: “Quốc dân hãy sẵn sàng chiến đấu!... Đứng lên! Ngày độc lập bắt đầu từ nay! Tiến tới, vì độc lập, vì tự do, tiến tới mãi! Không một thành lũy nào ngăn nổi chí của muôn dân trên đường giải phóng!”.
Thiếu nhi TP Hồ Chí Minh múa hát mừng ngày Quốc khánh 2-9.
Trải qua 30 năm kháng chiến trường kỳ chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược, miền Nam nói chung, Sài Gòn-TP Hồ Chí Minh nói riêng đã cùng đất nước làm nên kỳ tích trong lịch sử đấu tranh giải phóng dân tộc; chiến thắng những tên đế quốc, thực dân sừng sỏ nhất trên thế giới. Miền Nam "Thành đồng Tổ quốc" luôn đi trước về sau và đã khắc sâu trong trái tim những người con đất Việt.
Hôm nay, đi trên các tuyến đường xung quanh Nhà thờ Đức Bà như: Hai Bà Trưng, Lê Duẩn, Nguyễn Du, Đồng Khởi..., chúng tôi như lạc vào một vườn xuân rực rỡ cờ hoa. Vườn xuân ấy vừa mang dáng dấp hiện đại với những tòa nhà đồ sộ, cao vút, vừa có sự cổ kính với những di tích lịch sử, bảo tàng sống động. Thành phố đón chào 72 năm Ngày Quốc khánh với tất cả niềm tự hào, phấn khởi và khí thế dựng xây để hội nhập và phát triển.
Dịp 2-9 năm nay, đến TP Hồ Chí Minh, ai cũng có thể bắt gặp sự tươi mới, ý chí vươn lên mạnh mẽ trên những con phố, tòa nhà hay những khu công nghiệp-khu chế xuất, khu công nghệ cao. Từ quảng trường đi bộ phố Nguyễn Huệ đến các phố Lê Thánh Tôn, Lê Lợi, Hàm Nghi, Tôn Đức Thắng, mỗi bước đi như có Bác Hồ dõi theo động viên, cổ vũ. Tuyến đường metro Bến Thành-Suối Tiên cũng đang hình thành, cùng với đường hầm vượt sông Sài Gòn từ quận 1 sang Thủ Thiêm, báo hiệu những sự đổi thay mạnh mẽ trong việc xây dựng một thành phố hiện đại.
Khí thế Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9 luôn thấm đậm trong tâm thức của người dân TP Hồ Chí Minh, cùng niềm tự hào, tự tôn dân tộc, phấn đấu xây dựng thành phố “Có chất lượng sống tốt, văn minh, hiện đại, nghĩa tình”. Đúng như lời phát biểu của đồng chí Nguyễn Thành Phong, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh trong buổi chiêu đãi đại diện các lãnh sự quán nước ngoài, các tổ chức quốc tế chiều 31-8, nhân kỷ niệm 72 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9: "Tinh thần của Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9 luôn thôi thúc người dân Việt Nam nói chung và TP Hồ Chí Minh phấn đấu xây dựng đất nước mạnh giàu, xây dựng thành phố "văn minh, hiện đại, nghĩa tình".
KIM PHƯỢNG