Dù bận nhiều công việc trên cương vị Bí thư Đảng đoàn, Chủ tịch Liên hiệp các Hội VHNT TP Hồ Chí Minh, Phó chủ tịch Hội Nhạc sĩ Việt Nam, Chủ tịch Hội Âm nhạc TP Hồ Chí Minh, ông vẫn dành thời gian cho sáng tác.
Những năm trước 1975, Trần Long Ẩn là một trong những sinh viên hăng hái, nòng cốt của Phong trào “Hát cho đồng bào tôi nghe” tại thành phố Sài Gòn và các đô thị miền Nam. Sau khi nước nhà thống nhất, ông là một trong những nhạc sĩ sáng tác xung kích trên các mặt trận, các phong trào cách mạng, với những ca khúc nổi tiếng được nhiều người ưa thích như: Tình đất đỏ miền Đông; Đàn sáo Hậu Giang; Đi qua vùng cỏ non; Lá thư ngày Tết; Tiếng hát từ mặt trời và ánh lửa; Một đời người một rừng cây; Mừng tuổi Mẹ; Đêm thành phố đầy sao; Xin làm người hát rong; Ba anh em người lính... và giao hưởng thơ "Mặt trời và ánh lửa". Trong đó, ca khúc "Tình đất đỏ miền Đông" đoạt giải Nhất Cuộc vận động sáng tác ca khúc về đề tài thống nhất đất nước (năm 1976). Năm 2007, ông được nhận Giải thưởng Nhà nước về VHNT.
Chủ tịch Hồ Chí Minh và biển, đảo là đề tài ông luôn tâm đắc, dành sự quan tâm đặc biệt. Từ nhiều năm nay, trên cương vị của mình, ông đã phát động nhiều cuộc sáng tác ca khúc, tổ chức nhiều đoàn nhạc sĩ đi thực tế biển, đảo và làm giám khảo nhiều cuộc thi về đề tài này. Ông tâm sự: “Quân, dân ta luôn khắc ghi lời dạy của Bác Hồ về giữ vững chủ quyền biển, đảo. Tôi rất xúc động trước những hình ảnh Bác đi thăm biển, đảo, hình ảnh Bác kéo lưới với dân, Bác quan tâm đến đời sống tinh thần của chiến sĩ hải quân. Lời Bác dạy thật nhẹ nhàng mà sâu sắc: “Ngày trước ta chỉ có đêm và rừng, ngày nay ta có ngày, có trời, có biển. Bờ biển ta dài, tươi đẹp, ta phải biết giữ gìn lấy nó”.
Bài hát “Lời Bác sáng Biển Đông” của nhạc sĩ được hình thành trong tình cảm dạt dào kính yêu Bác, trong tấm lòng tin yêu, cảm phục quân và dân ta làm nhiệm vụ trên biển, đảo.
Xuất phát từ tình cảm thân thương ấy nên tác phẩm của Trần Long Ẩn bay bổng, sâu lắng, tự tin, đĩnh đạc như tâm thế những người giữ biển, đảo Tổ quốc. Khoảng 2/3 bài ông dùng nhịp 6/8 tạo nên nét nhạc du dương, sâu lắng, diễn tả đúng tâm trạng nhớ lời Bác dạy. “Sâu hơn cả biển sâu và cao hơn cả trời cao, tình Bác mãi dành cho nước cho dân, dành cho núi sông, biển đảo, dành cho người chiến sĩ hải quân”… Cuối bài, ông chuyển sang nhịp 2/4 để tạo nhịp điệu khỏe khoắn, mạnh mẽ như lời hứa với Bác và như bước quân hành của quân và dân biển, đảo. Thủ pháp âm nhạc kết hợp trưởng-thứ liên hợp, biến ảo linh hoạt đã tạo cho ca khúc có màu sắc âm nhạc sinh động, dễ nghe, dễ hát, dễ thuộc. Bài hát đã được ca sĩ Thế Vỹ-giảng viên thanh nhạc Nhạc viện TP Hồ Chí Minh-biểu diễn rất thành công. Từ việc thể hiện xuất sắc ca khúc này, Thế Vỹ đã được trao giải quảng bá tác phẩm âm nhạc.
Bài và ảnh: ĐÀO VĂN SỬ