Nhiều vướng mắc cần tháo gỡ
Dù được TP Hồ Chí Minh hỗ trợ giá để thu hút học sinh, sinh viên đi lại bằng phương tiện đưa đón (chủ yếu là xe buýt), tuy nhiên, số lượng tham gia vẫn rất ít. Lý giải nguyên nhân này, thầy Nguyễn Văn Cải, Phó hiệu trưởng Trường THPT Quang Trung (huyện Củ Chi) phân tích: "Trước đây, khi nhà trường được hưởng chính sách hỗ trợ 100% chi phí cho học sinh đi lại bằng xe buýt, thì có hơn 80% học sinh của trường đăng ký tham gia. Khoảng ba năm trở lại đây, khi thành phố điều chỉnh mức trợ giá, thì số lượng học sinh đăng ký giảm mạnh qua từng năm. Chẳng hạn, năm học 2015-2016 có 39 học sinh nhưng đến năm 2016-2017 chỉ còn 17 học sinh tham gia".
Thầy Lê Xuân Nguyên, Phó hiệu trưởng Trường THPT Ngô Quyền (quận 7) nêu thêm bất cập: "Theo quy định, trường học phải kiểm tra, thống kê số lượng học sinh đi xe đưa đón mỗi ngày nhưng nhân lực cho công việc này chưa có. Ngoài ra, các trường tham gia hình thức vận chuyển này mỗi tháng còn được yêu cầu xác nhận danh sách học sinh đi trên mỗi chuyến là công việc bất khả thi. Địa bàn đón trả học sinh xa, đặc biệt là ở các huyện ngoại thành cũng là một khó khăn để học sinh đi lại bằng xe buýt".
Thống kê của Sở Giao thông vận tải TP Hồ Chí Minh cho thấy, tính đến tháng 5-2017, toàn thành phố chỉ có 134 trường tham gia đưa đón học sinh bằng xe buýt, giảm 7 trường so với cuối năm 2016. Trong đó, hai địa phương ngưng thực hiện chương trình là quận 4 và quận 7 do học sinh không còn nhu cầu. Hiện toàn thành phố có hơn 37.300 học sinh đi học bằng xe đưa đón với 67% thuộc về 5 huyện ngoại thành: Cần Giờ, Củ Chi, Hóc Môn, Bình Chánh, Nhà Bè.
Đại diện các đơn vị vận tải hành khách công cộng, ông Huỳnh Tấn Tạo, Phó giám đốc HTX Vận tải số 15 cho rằng: "Phần lớn phương tiện vận tải đưa đón học sinh hiện nay đã cũ, xuống cấp, cần được hỗ trợ, ưu tiên nguồn vốn để đầu tư thay mới. Từ trước năm 2013, đơn vị đã hợp đồng với 19 trường học để đưa đón học sinh, nhưng từ sau năm 2013 đến nay chỉ còn 4 trường đăng ký hợp đồng. Mức trợ giá về số lượt vận chuyển cũng chưa phù hợp. Việc trợ giá 2 lượt/ngày (trừ huyện Cần Giờ là 4 lượt/ngày) không còn phù hợp, bởi số lượng học sinh học 2 buổi/ngày tăng cao, khiến phụ huynh học sinh không lựa chọn hình thức vận chuyển bằng xe buýt.
Hoạt động xe đưa đón học sinh tại Trường THCS Lê Quý Đôn, quận 3, TP Hồ Chí Minh.
Cần sự quyết tâm của nhiều ngành
Đưa đón học sinh, sinh viên theo hình thức xe hợp đồng có trợ giá là một trong những giải pháp thực hiện Chương trình hành động số 14 của Thành ủy TP Hồ Chí Minh để thực hiện Nghị quyết của Đại hội Đảng bộ thành phố lần thứ X về chương trình giảm ùn tắc giao thông, giảm tai nạn giao thông giai đoạn 2016-2020. Hoạt động này cũng góp phần hình thành thói quen sử dụng phương tiện công cộng, bảo đảm an toàn, tiết kiệm cho học sinh, sinh viên ngay từ nhỏ. Đây là trách nhiệm chính của ngành giao thông vận tải và giáo dục và đào tạo, nhưng cũng cần sự chung tay của cả xã hội, gia đình học sinh.
Ở góc độ nhà trường, cô Lương Bích Nga, Phó hiệu trưởng Trường THPT Trưng Vương (quận 1) kiến nghị: "Ngành giao thông vận tải cần thống nhất các điểm đón, trả phù hợp, thuận tiện với học sinh. Với khu vực nội thành nên đón trả học sinh theo cụm trường, liên trường. Chẳng hạn, tuyến đường Nguyễn Bỉnh Khiêm (quận 1) có rất nhiều trường học nên việc tổ chức xe đưa đón theo cụm sẽ rất thuận lợi. Ngoài ra, cần có những chính sách, cơ chế phù hợp về giá và chất lượng xe đưa đón học sinh".
Theo ông Trần Quang Lâm, Phó giám đốc Sở Giao thông vận tải TP Hồ Chí Minh: Thời gian tới, sở sẽ tham mưu UBND thành phố xây dựng lại mức trợ giá theo hai phương án: Trợ giá theo tuyến cố định và trợ giá theo quản lý đầu học sinh thông qua thẻ thông minh. Ngoài ra, ngành đang xây dựng chuẩn nhận diện thương hiệu riêng cho xe buýt trường học, theo kiểu “xe School Bus” ở nước ngoài để thuận tiện hơn trong lưu thông và có thêm một số ưu tiên. Doanh nghiệp vận tải nên tận dụng mặt bằng trống của các cơ quan Nhà nước, UBND phường, xã, nhà thi đấu, trung tâm thể dục thể thao làm điểm dừng, đón và trả học sinh.
Bà Bùi Thị Diễm Thu, Phó giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo, cho biết, ngành sẽ triển khai “thẻ học đường thông minh SSC” liên thông với hệ thống vé xe buýt điện tử tạo thuận lợi cho học sinh tham gia. Năm học 2017-2018, thành phố phấn đấu đạt 5% lượng học sinh đi xe buýt đến trường, nỗ lực đến năm 2020 đạt 15-20% lượng học sinh, sinh viên đi lại bằng xe đưa đón. “Đây là chủ trương đúng, thể hiện nét văn minh của thành phố nhưng không dễ thực hiện. Bên cạnh việc nâng cao chất lượng phục vụ của phương tiện, tăng cường sự gắn kết giữa đơn vị vận tải, trường học, ngành giáo dục, đòi hỏi sự quyết tâm của từng nhà trường trong việc vận động, tuyên truyền lợi ích, ý nghĩa việc tham gia đi lại bằng xe buýt”-bà Thu nhấn mạnh thêm.
Bài và ảnh: HỒNG GIANG